چرا یک سری از موبایل های فوق العاده در ایران نمیتوانند فعالیت مستقیم داشته باشند؟

اگر نگاهی به وضعیت بازار گوشی‌ هوشمند در دهه‌ای که گذشت بیندازیم، متوجه می‌شویم که در اوایل دهه، برندهایی مانند نوکیا، HTC، بلک‌بری (RIM) سامسونگ، ال‌جی، سونی و اپل بیش از ۹۰ درصد سهم بازار موبایل را به خود اختصاص داده بودند. این درحالی است که در همان زمان، برندهای چینی سهم بسیار ناچیزی از بازار گوشی‌ هوشمند داشتند.

^{سهم بازار گوشی‌های هوشمند در سه‌ماهه‌ی اول سال ۲۰۱۰ (Source: MarketWatch)}

با وارد شدن به سال ۲۰۱۱ دو برند چینی هواوی و ZTE کم‌کم جای پای خود را در نمودارهای سهم بازار جهانی موبایل باز کردند. شیائومی از سال ۲۰۱۳ و اوپو و ویوو از سال ۲۰۱۵ با کسب سهم حدود ۲ درصدی از بازار گوشی‌ هوشمند، توانستند نام خود را از دسته‌ی «گوشی‌های متفرقه» خارج کنند و مستقلا وارد فهرست برندهای پرفروش در سطح جهانی شوند.

در نهایت کار به جایی رسیده است که با توجه به جدیدترین آمار کانترپوینت، برندهای چینی در سال گذشته بیش از نیمی از سهم بازار گوشی‌ هوشمند را به ‌خود اختصاص داده‌اند و دیگر خبری از برندهایی چون نوکیا، سونی، ال‌‍جی و HTC در نمودارها نیست.

^{سهم بازار برندهای موبایل در بازار جهانی (سه‌ماهه‌ی اول ۲۰۱۸ تا سه‌ماهه‌ی سوم ۲۰۲۰) منبع: Counterpoint}

نمی‌توان انتظار داشت بازار موبایل ایران کاملا با بازار جهانی هماهنگ باشد؛ اما به‌صورت سنتی همواره برندهای پرفروش جهانی در ایران نیز کمابیش پرفروش بوده‌اند و گوشی‌هایی که فروش کمی در سایر نقاط دنیا داشتند در ایران نیز نایاب بوده‌اند.

با نگاهی به آمار سهم برندهای گوشی هوشمند در بازار ایران، متوجه می‌شویم که با وجود فروش ناچیز نوکیا در بازارهای جهانی، این برند حدود ۱۵ درصد از سهم واردات گوشی‌ به ایران در ۱۲ ماه گذشته‌‌ی را به ‌خود اختصاص داده است و برندهای اوپو، ویوو و ریلمی با سهم ۲۰ درصدی از بازار جهانی، تقریبا در ایران حضور ندارند.

سه برند چینی یادشده به ‌همراه وان پلاس همگی زیرمجموعه‌ی BBK Electronics هستند؛ هلدینگ چینی که با احتساب حجم تولید، دومین تولیدکننده‌ی بزرگ گوشی در دنیا محسوب می‌شود و در چین، آمریکا و هند رشد قابل ‌توجهی تجربه می‌کند.

سه برند اوپو، ویوو و ریلمی هنوز موفق نشده‌اند در بازار آمریکای شمالی و اروپای غربی سهم قابل ‌توجهی کسب کنند؛ اما در بازارهایی مانند هند که شباهت بیشتری به بازار ایران دارند، بیش از ۴۰ درصد از سهم بازار را به ‌خود اختصاص داده‌اند.

اکنون این سؤال به ‌وجود می‌آید که با توجه به استقبال بازار ایران از گوشی‌های ارزان‌قیمت و ارائه‌ی طیف وسیعی از گوشی‌های پایین رده و میان‌رده‌ی اقتصادی توسط برندهای زیرمجموعه‌ی BBK Electronics، چرا این برندها در بازار ایران یافت نمی‌شوند؟

چرا گوشی‌های BBK Electronics در بازار ایران حضور ندارند

پژمان پوررضا در مرکز موبایل «پایتخت» فروشگاه لوازم جانبی دارد. او علت حضور نداشتن برندهای چینی نام‌آشنای این روزها در ایران را ذهنیت مردم نسبت به محصولات حوزه‌ی فناوری چین می‌داند. پوررضا می‌گوید:‌ «وقتی مردم به برندهای چینی و جدید اعتماد نمی‌کنند، برای واردکننده هم به‌صرفه نیست که آن‌ها را وارد کند؛ درحالی‌که مردم به برندی مثل موتورولا که زمانی آمریکایی بود اعتماد دارند. نوکیا هم که پیشینه‌ی زیادی در حوزه‌ی موبایل دارد.»

این فروشنده می‌گوید واردکننده‌ها به‌ دلیل ترس از فروش نرفتن کالاها یا برای اطمینان از جذب سود واردات‌شان، برندهای کمتر مطرح را وارد نمی‌کنند؛ اما در نهایت کسی باید پا پیش بگذارد و ریسک کند تا چنین برندهایی بتوانند در ایران عرضه شوند.

مهدی بوذری، مدیر روابط عمومی مدیاپردازش، یکی از بزرگ‌ترین واردکننده‌ها و توزیع‌کنندگان موبایل در بازار ایران می گوید: دلیل اصلی این موضوع، تمایل نداشتن شرکت‌های واردکننده به واردات برندهای جدید و کمتر شناخته‌شده توسط مردم ایران است. او می‌گوید تابه‌حال شرکت بزرگی در ایران برای واردات این برندها سرمایه‌گذاری نکرده است؛ شاید به این دلیل که آن‌ها به فروش برندهای قدیمی‌تر اعتماد دارند.

بوذری اضافه می‌کند: «برندهای چینی مثل اوپو، ویوو و ریلمی عمر کمی دارند و سرمایه‌گذاری سنگینی برای آن‌ها در ایران انجام نشده است؛ بااین‌حال الان شیائومی تعداد کمی دستگاه تلفن همراه برای خاورمیانه ارسال می‌کند و این موضوع به نظر من می‌تواند باعث باز شدن فضا برای این برندها و رشدشان شود.»

بوذری در پاسخ به این سؤال که «آیا واردکننده‌ها خود تمایلی برای عرضه‌ی برندهای جدید به بازار ایران ندارند؟» می‌گوید: «حدس می‌زنم به ‌دلیل اینکه تبلیغات خاصی برای این برندها در ایران نشده و تبلیغات تنها در حد شبکه‌های اجتماعی است، شرکت‌ها ترس از عدم فروش دستگاه‌هایشان دارند. البته ممکن است ترس از تحریم شدن شرکت چینی و دچار شدن به سرنوشت هواوی نیز وجود داشته باشد.»

یکی از واردکنندگان بزرگ گوشی شیائومی به ایران با نام «صدف»، می گوید: تقاضای گوشی با برند اوپو، ویوو و ریلمی عمدتا متعلق به بازار چین است و این برندها در چین حتی فروشی بیشتر از شیائومی و هواوی دارند؛ این درحالی است که در سطح بازار جهانی، هواوی و شیائومی بیشترین فروش را دارند.

حسام مواسات می‌گوید این برندهای چینی فروش خوبی در دنیا دارند؛ برای مثال ریلمی حضوری قوی در هند دارد. طبق گزارش کانترپوینت، شیائومی در سه‌ماهه‌ی سوم ۲۰۲۰ در بازار اروپا از هواوی پیشی گرفت و اکنون جزو پنج برند برتر از لحاظ فروش در ۵۴ کشور و برترین فروشنده‌ی گوشی هوشمند در ۱۰ کشور محسوب می‌شود. شیائومی نیز گزارش می‌دهد که ۵۵ درصد از درآمد خود را از بازارهای خارج از خاک چین به ‌دست آورده؛ این درحالی است که اوپو، ویوو و ریلمی هم به‌تازگی سرمایه‌گذاری زیادی در بازار خارج از چین انجام داده‌اند و در حال افزایش دادن سهم بازار خود هستند.

مواسات حضور برندهای جدید گوشی موبایل در کشورهای دنیا را ناشی از حمایت شرکت‌های بزرگ و صرف هزینه‌های زیاد می‌داند. او می‌گوید موتورولا و نوکیا هم در ایران به‌طور نامحسوس حمایت می‌شوند و حضور آن‌ها به این دلیل نیست که مدل‌های ویژه‌ای راهی بازار می‌کنند؛ درحالی‌که کسی برای حضور برندهایی همچون اوپو و ویوو به ایران هزینه نکرده است.

البته او می‌گوید تقاضای این گوشی‌ها با هم فرق می‌کند؛ برای مثال، قیمت محصولات اوپو، ویوو و وان پلاس در چین از شیائومی کمتر است. این درحالی است که شیائومی در مقیاس جهانی قیمت مقرون به‌صرفه‌تری دارد.

این واردکننده اضافه می‌کند: «اگر برندهای جدیدتر بخواهند در بازار کشور ما عرضه شوند، نیاز به سرمایه و پشتیبانی دارند. یک واردکننده نمی‌تواند گوشی از این برندها وارد کشور کند؛ چون هم باید عدد قابل توجهی دستگاه موبایل وارد کند و هم هزینه‌ی جا افتادن آن برند در یک کشور بالا است.» مواسات در همین زمینه، به وارد شدن برند شیائومی به ایران اشاره می‌کند که اکنون از لحاظ تولید گوشی در دنیا مقام سوم را دارد؛ اما در زمان ورود به ایران چندان شناخته‌شده نبود و واردکننده‌ها برای وارد کردن آن ریسک کردند.

محصولات شیائومی در ایران انتهای سال ۹۴ به‌صورت رسمی رونمایی شدند. مواسات می‌گوید آن زمان هم شرکت اسوشید تجارت با پشتیبانی همراه اول گوشی‌ شیائومی وارد کشور کردند.

اولین مدل‌های گوشی‌ شیائومی در ایران ردمی 4، می 4، می 4 آی، نوت 2 بودند. حمایت از واردات گوشی‌های شیائومی تا مدل‌های می 5 و می مکس 1 و 2 ادامه داشت و پس از آن، قیمت‌ها افزایش یافت و شرکت‌های واردکننده‌ی آن‌ها جمع شدند. مثلا می 4 آی ۲۰۰ هزار تومان قیمت داشت اما شرکت‌ها آن را ۷۰۰ می‌فروختند.

مواسات تأکید می‌کند که در آن زمان حمایت همراه اول، امکان پرداخت قسطی هزینه‌ی گوشی و توزیع آن باعث شد که یک برند جدید وارد کشور شود و جا بیافتد. این اتفاق برای گوشی‌های هواوی با همراهی ایرانسل رخ داد و در آن زمان، گوشی‌های هواوی با سیمکارت ایرانسل عرضه می‌شدند. پس وارد شدن برندهای جدید گوشی به کشور باید سودآوری برای یک شرکت داشته باشد؛ در غیر این‌صورت، واردکننده‌ی خُرد ریسک نمی‌کند.

حسام مواسات با اشاره به محدودیت شرکت‌های واردکننده برای واردات گوشی، می‌گوید: «واردکننده تنها می‌تواند از دو برند ثبت سفارش انجام دهد و گوشی وارد کند. وقتی واردکننده می‌بیند گوشی‌های سامسونگ و شیائومی به‌راحتی فروش می‌روند؛ چرا برند دیگری بیاورد؟»

این واردکننده‌ی عمده‌ی گوشی‌های شیائومی از پیش‌بینی خود در مورد وضعیت واردات موبایل با تغییر شرایط از جمله تحریم‌ها می‌گوید:

اگر شرایط تحریم‌ها تغییر کند، قطعا پای چنین برندهایی یا هلدینگ مادر آن‌ها به بازار ایران باز می‌شود. در واقع ما خودمان نمایندگی آن برندها را در ایران می‌زنیم. شرکت خودمان هم قبل از تحریم‌ها در حال مذاکره و گرفتن نمایندگی ویوو در ایران بود؛ اما این موضوع تحت تأثیر نوسانات ارز و تحریم‌ها لغو شد.

مواسات اضافه می‌کند که اگر اوضاع بهتر شود، شرکت‌ها برای واردات برندهای دیگر گوشی هزینه می‌کنند.

نظر شما درباره‌ی حضور رسمی یا غیررسمی برندهایی چون اوپو، ویوو و وان‌پلاس در بازار ایران چیست؟ درصورت امکان خرید آسان و بدون دردسر، آیا حاضر هستید گوشی‌های این برندها را خریداری و استفاده کنید؟